Budynek obecnego kościoła św. Jakuba Apostoła w Tucholi został pobudowany z
inicjatywy tucholskiej Gminy Ewangelickiej w latach 1837-38.
Świątynia służyła Ewangelikom do roku 1945. Budynek kościoła służył jako sala sportowa,
a w roku 1968 przekazano go w użytkowanie Gminnej Spółdzielni "Samopomoc
Chłopska" w Tucholi, która zaadoptowała obiekt czyniąc ze świątyni - magazyn zbożowy.
Dokonano wówczas przez prace remontowe zatarcia cech sakralnych świątyni rozbierając
do fundamentów wieżę, zamurowując charakterystyczne neogotyckie łuki okien i
instalując w nich kraty oraz demontując balustrady chóru i balkonów. Zamurowano
również główne drzwi wejściowe, na ich miejscu umieszczając lej do wsypu zboża, a pod
bocznym wejściem zbudowano rampę przeładunkową, zaś całą nawę kościoła podzielono
betonowym stropem na dwie kondygnacje.
W dniu 1 lipca 1994 r. z tucholskiej parafii pw. Bożego Ciała zostaje erygowania nowa
parafia, która na pamiątkę istniejącego tylko do XVII wieku tucholskiego kościoła św.
Jakuba Apostoła otrzymuje patronat tegoż Świętego.
Jeszcze w tym samym roku pierwszy proboszcz nowopowstałej parafii - ks. Jan Pałubicki
wykupił od Skarbu Państwa budynek dawnego kościoła, by wraz z parafianami w krótkim
czasie przywrócić obiektowi cechy sakralne. Rozebrano zatem strop dzielący świątynie na
poziomy, odbudowano więźbę chóru i balkonów, zamontowano balustrady i ławki,
wydzielono i wybudowano podwyższenie prezbiterium, utworzono zakrystię, wymieniono
okna oraz od fundamentów zrekonstruowano okazałą kościelną wieżę umieszczając na
niej dzwony, które 6 czerwca 1999 roku poświęcił przebywający w Pelplinie Ojciec Święty
Jan Paweł II. Dzwony ważą łącznie 1000kg i noszą imiona: największy - Jakub, średni -
Jan i najmniejszy - Kazimierz. W czerwcu 2002 roku na dzwonnicy umieszczono także
mechanizm zegarowy z trzema tarczami, wybijający kwadranse i godziny.
Warto dodać, że w miejscu wspominanego nieistniejącego już kościoła sw. Jakuba
Apostoła, który mieścił się przy obecnej ul. Lipowej stoi postument z figurą Świętego,
która to z kolei jest kopią jakubowej statuetki mieszczącej się w prezbiterium odnowionej
świątyni.
Do charakterystycznego wyposażenia kościoła należą także pochodzące z 1913 roku
obrazy - stacje Drogi Krzyżowej. Nie wiadomo czyjego są autorstwa - prawdopodobne
jest tylko to, że były namalowane dla kościoła w Łęgu, potem przekazane do Rytla, a
następnie do Legbąda, gdzie uznano, że kalwaryjskie malowidła nie pasują do
nowoczesnej bryły sakralnej budowli - przez co stacje Drogi Krzyżowej ostatecznie
przekazano w 1995 roku do tucholskiej świątyni.
Innym interesującym malowidłem jest umieszczony w prezbiterium obraz E. Barthela z
Zittau "Chodzenie po morzu". Jest to jedyny zachowany eksponat, który przed 1945
rokiem stanowił centralny element ołtarza, kiedy świątynia służyła Ewangelikom. Obraz
powrócił do Tucholi w 1996 roku z poewangelickiego kościoła w Kęsowie, do którego
został wywieziony zaraz po wojnie. Ze względu na ogrom zniszczeń, w tym wielkich
rozdarć na płótnie, obraz był poddany renowacji w jednej z gdańskich firm
konserwatorskich. W 2003 roku obraz otrzymał nowe stylizowane ramy przypominające
pierwotne.
Obecnie trwa nieustanne doposażenie świątyni.
żródło: Parafia św. Jakuba
inicjatywy tucholskiej Gminy Ewangelickiej w latach 1837-38.
Świątynia służyła Ewangelikom do roku 1945. Budynek kościoła służył jako sala sportowa,
a w roku 1968 przekazano go w użytkowanie Gminnej Spółdzielni "Samopomoc
Chłopska" w Tucholi, która zaadoptowała obiekt czyniąc ze świątyni - magazyn zbożowy.
Dokonano wówczas przez prace remontowe zatarcia cech sakralnych świątyni rozbierając
do fundamentów wieżę, zamurowując charakterystyczne neogotyckie łuki okien i
instalując w nich kraty oraz demontując balustrady chóru i balkonów. Zamurowano
również główne drzwi wejściowe, na ich miejscu umieszczając lej do wsypu zboża, a pod
bocznym wejściem zbudowano rampę przeładunkową, zaś całą nawę kościoła podzielono
betonowym stropem na dwie kondygnacje.
W dniu 1 lipca 1994 r. z tucholskiej parafii pw. Bożego Ciała zostaje erygowania nowa
parafia, która na pamiątkę istniejącego tylko do XVII wieku tucholskiego kościoła św.
Jakuba Apostoła otrzymuje patronat tegoż Świętego.
Jeszcze w tym samym roku pierwszy proboszcz nowopowstałej parafii - ks. Jan Pałubicki
wykupił od Skarbu Państwa budynek dawnego kościoła, by wraz z parafianami w krótkim
czasie przywrócić obiektowi cechy sakralne. Rozebrano zatem strop dzielący świątynie na
poziomy, odbudowano więźbę chóru i balkonów, zamontowano balustrady i ławki,
wydzielono i wybudowano podwyższenie prezbiterium, utworzono zakrystię, wymieniono
okna oraz od fundamentów zrekonstruowano okazałą kościelną wieżę umieszczając na
niej dzwony, które 6 czerwca 1999 roku poświęcił przebywający w Pelplinie Ojciec Święty
Jan Paweł II. Dzwony ważą łącznie 1000kg i noszą imiona: największy - Jakub, średni -
Jan i najmniejszy - Kazimierz. W czerwcu 2002 roku na dzwonnicy umieszczono także
mechanizm zegarowy z trzema tarczami, wybijający kwadranse i godziny.
Warto dodać, że w miejscu wspominanego nieistniejącego już kościoła sw. Jakuba
Apostoła, który mieścił się przy obecnej ul. Lipowej stoi postument z figurą Świętego,
która to z kolei jest kopią jakubowej statuetki mieszczącej się w prezbiterium odnowionej
świątyni.
Do charakterystycznego wyposażenia kościoła należą także pochodzące z 1913 roku
obrazy - stacje Drogi Krzyżowej. Nie wiadomo czyjego są autorstwa - prawdopodobne
jest tylko to, że były namalowane dla kościoła w Łęgu, potem przekazane do Rytla, a
następnie do Legbąda, gdzie uznano, że kalwaryjskie malowidła nie pasują do
nowoczesnej bryły sakralnej budowli - przez co stacje Drogi Krzyżowej ostatecznie
przekazano w 1995 roku do tucholskiej świątyni.
Innym interesującym malowidłem jest umieszczony w prezbiterium obraz E. Barthela z
Zittau "Chodzenie po morzu". Jest to jedyny zachowany eksponat, który przed 1945
rokiem stanowił centralny element ołtarza, kiedy świątynia służyła Ewangelikom. Obraz
powrócił do Tucholi w 1996 roku z poewangelickiego kościoła w Kęsowie, do którego
został wywieziony zaraz po wojnie. Ze względu na ogrom zniszczeń, w tym wielkich
rozdarć na płótnie, obraz był poddany renowacji w jednej z gdańskich firm
konserwatorskich. W 2003 roku obraz otrzymał nowe stylizowane ramy przypominające
pierwotne.
Obecnie trwa nieustanne doposażenie świątyni.
żródło: Parafia św. Jakuba
