Wyspa Spichrzów (niem. Speicherinsel) - wyspa w Gdańsku na rzece Motławie,
położona w dzielnicy Śródmieście.
Około 1330 powstały tutaj pierwsze spichlerze Głównego Miasta, folwark miejski,
rzeźnia, Dwór Popielny i składy. Wyspa została utworzona w 1576 po przekopaniu
kanału Nowej Motławy. Od XIII w. była to dzielnica przemysłowa z licznymi
spichlerzami, w XVI w. było ich już około 340. Były to duże i przestronne
magazyny, z wieloma piętrami, zbudowane z drewna, cegły, gliny, kamieni.
Spichlerze położone nad brzegami rzek posiadały drewniane pomosty służące do
załadunku lub wyładowywania towarów. Nie posiadały numerów, ale nazwy.
Wykopanie kanału i utworzenie wyspy ułatwiło ochronę spichrzów przed częstymi
grabieżami. Na wyspie wprowadzono całkowity zakaz przebywania w nocy, dodatkowo
w nocy spuszczano watahy psów. Rabunek karano śmiercią.
W 1540, podczas powodzi, Wyspa Spichrzów została całkowicie zalana i znajdowała
się pod wodą przez dwa tygodnie.
Od 1885 towary były dostarczane do spichlerzy również koleją. Na wyspie istniała
rozwinięta sieć torowisk, biegnących z dworca Gdańsk Brama Nizinna. Ze względu
na bezpieczeństwo przeciwpożarowe na terenie wyspy wagony kolejowe były
ciągnięte przez konie, a nie przez parowozy, które miały zakaz wjazdu na teren
wyspy. Do dzisiaj zachowały się brukowane ulice i pozostałości na nich torów
kolejowych, z obrotnicami kolejowymi które służyły do skręcania wagonami w
poprzeczne ulice (dzięki czemu zmiana kierunku jazdy nie wymagała zajęcia
torowiskami znacznej powierzchni niewielkiej wyspy).
W 1914 na wyspie było 294 budynków, z których 121 nadal pełniło funkcję magazynów.
W 1945 wyspa została prawie całkowicie zniszczona podczas walk między
Wehrmachtem i Armią Czerwoną. Wojnę przetrwały tylko trzy spichlerze: Steffen,
Deo i Wisłoujście. Odbudowy doczekało się 36 (18 z nich, zlokalizowanych przy
ul. Stągiewnej, pełniło funkcję mieszkalną). Najważniejszym ocalałym zabytkiem
są Stągwie Mleczne (Brama Stągiewna), powstałe w latach 1517-1519, które zostały
podczas ostrzału miasta w dużej części zburzone i spalone. Do dnia dzisiejszego
odbudowano tylko kilkanaście budynków nad Motławą. Powstał też kwartał nowych
budynków w stylu istniejących tam przed wojną zabytkowych kamienic przy ul.
Stągiewnej, w środkowej części wyspy.
Północna część wyspy znajduje się w niemal całkowicie niezmienionej formie od
1945. Istnieją tam jedynie niezagospodarowane ruiny i resztki bardzo gęstej i
zwartej, przedwojennej zabudowy. W 2007 miasto Gdańsk rozpisało konkurs na wybór
inwestora 17 sierpnia 2013 uruchomiono nocną iluminację ruin. W 2014 kosztem 23
mln zł udostępniono dla pieszych nabrzeże w północnej części wyspy, składające
się z odcinków o długości 258,65 m (naprzeciw Długiego Pobrzeża) i 325,64 m
(naprzeciwko Szafarni). Jednocześnie dokonana została rozbiórka spichrza "Woli
Łeb", oficjalnie z powodu złego stanu technicznego. Konserwator zabytków nakazał
przy tym zachowanie jego płyty inskrypcyjnej, klińca z herbem Woli Łeb oraz
części materiału do ponownego wbudowania pod nową inwestycję.
31 grudnia 2009 miasto Gdańsk podpisało nieprawnie utajnioną umowę z firmą
Polnord SA na zabudowę Wyspy Spichrzów. Na jej mocy Gdańsk i Polnord SA miały
utworzyć spółkę celową w celu zabudowy 2,6-hektarowej działki na północnym cyplu
wyspy. W nowej spółce Gdańsk miał objąć 49% udziałów, wnosząc do niej aportem
grunty na wyspie, wycenione na 59 mln zł. Polnord SA miał objąć 51% udziałów w
spółce, a jego zadaniem miało być zdobycie finansowania i zabudowa tego
terenu[12], z czego firma ta się nie wywiązała, a kwestia upublicznienia zapisów
umowy stała się przedmiotem postępowania administracyjnego wszczętego na wniosek
jednej z miejskich radnych.
W południowej części wyspy, przez którą przebiega Podwale Przedmiejskie wraz z
linią tramwajową, trwa i jest zaplanowana realizacja kilku inwestycji (m.in.
Aura Gdańsk i Chmielna Park). Ta część wyspy rozwija się, ponieważ jest
zabudowywana jako prywatne przedsięwzięcia.
19 marca 2015 rozstrzygnięto konkurs na zagospodarowanie północnego cypla Wyspy
Spichrzów. Partnerem miasta w realizacji inwestycji szacowanej na blisko 400 mln
zł ma zostać konsorcjum firm Multibud W. Ciurzyński S.A oraz Immobel Poland.
pl.wikipedia.org/wiki/Wyspa_Spichrz%C3%B3w
--
Sen oWarszawie
Być może... piosenka o Mazowszu
położona w dzielnicy Śródmieście.
Około 1330 powstały tutaj pierwsze spichlerze Głównego Miasta, folwark miejski,
rzeźnia, Dwór Popielny i składy. Wyspa została utworzona w 1576 po przekopaniu
kanału Nowej Motławy. Od XIII w. była to dzielnica przemysłowa z licznymi
spichlerzami, w XVI w. było ich już około 340. Były to duże i przestronne
magazyny, z wieloma piętrami, zbudowane z drewna, cegły, gliny, kamieni.
Spichlerze położone nad brzegami rzek posiadały drewniane pomosty służące do
załadunku lub wyładowywania towarów. Nie posiadały numerów, ale nazwy.
Wykopanie kanału i utworzenie wyspy ułatwiło ochronę spichrzów przed częstymi
grabieżami. Na wyspie wprowadzono całkowity zakaz przebywania w nocy, dodatkowo
w nocy spuszczano watahy psów. Rabunek karano śmiercią.
W 1540, podczas powodzi, Wyspa Spichrzów została całkowicie zalana i znajdowała
się pod wodą przez dwa tygodnie.
Od 1885 towary były dostarczane do spichlerzy również koleją. Na wyspie istniała
rozwinięta sieć torowisk, biegnących z dworca Gdańsk Brama Nizinna. Ze względu
na bezpieczeństwo przeciwpożarowe na terenie wyspy wagony kolejowe były
ciągnięte przez konie, a nie przez parowozy, które miały zakaz wjazdu na teren
wyspy. Do dzisiaj zachowały się brukowane ulice i pozostałości na nich torów
kolejowych, z obrotnicami kolejowymi które służyły do skręcania wagonami w
poprzeczne ulice (dzięki czemu zmiana kierunku jazdy nie wymagała zajęcia
torowiskami znacznej powierzchni niewielkiej wyspy).
W 1914 na wyspie było 294 budynków, z których 121 nadal pełniło funkcję magazynów.
W 1945 wyspa została prawie całkowicie zniszczona podczas walk między
Wehrmachtem i Armią Czerwoną. Wojnę przetrwały tylko trzy spichlerze: Steffen,
Deo i Wisłoujście. Odbudowy doczekało się 36 (18 z nich, zlokalizowanych przy
ul. Stągiewnej, pełniło funkcję mieszkalną). Najważniejszym ocalałym zabytkiem
są Stągwie Mleczne (Brama Stągiewna), powstałe w latach 1517-1519, które zostały
podczas ostrzału miasta w dużej części zburzone i spalone. Do dnia dzisiejszego
odbudowano tylko kilkanaście budynków nad Motławą. Powstał też kwartał nowych
budynków w stylu istniejących tam przed wojną zabytkowych kamienic przy ul.
Stągiewnej, w środkowej części wyspy.
Północna część wyspy znajduje się w niemal całkowicie niezmienionej formie od
1945. Istnieją tam jedynie niezagospodarowane ruiny i resztki bardzo gęstej i
zwartej, przedwojennej zabudowy. W 2007 miasto Gdańsk rozpisało konkurs na wybór
inwestora 17 sierpnia 2013 uruchomiono nocną iluminację ruin. W 2014 kosztem 23
mln zł udostępniono dla pieszych nabrzeże w północnej części wyspy, składające
się z odcinków o długości 258,65 m (naprzeciw Długiego Pobrzeża) i 325,64 m
(naprzeciwko Szafarni). Jednocześnie dokonana została rozbiórka spichrza "Woli
Łeb", oficjalnie z powodu złego stanu technicznego. Konserwator zabytków nakazał
przy tym zachowanie jego płyty inskrypcyjnej, klińca z herbem Woli Łeb oraz
części materiału do ponownego wbudowania pod nową inwestycję.
31 grudnia 2009 miasto Gdańsk podpisało nieprawnie utajnioną umowę z firmą
Polnord SA na zabudowę Wyspy Spichrzów. Na jej mocy Gdańsk i Polnord SA miały
utworzyć spółkę celową w celu zabudowy 2,6-hektarowej działki na północnym cyplu
wyspy. W nowej spółce Gdańsk miał objąć 49% udziałów, wnosząc do niej aportem
grunty na wyspie, wycenione na 59 mln zł. Polnord SA miał objąć 51% udziałów w
spółce, a jego zadaniem miało być zdobycie finansowania i zabudowa tego
terenu[12], z czego firma ta się nie wywiązała, a kwestia upublicznienia zapisów
umowy stała się przedmiotem postępowania administracyjnego wszczętego na wniosek
jednej z miejskich radnych.
W południowej części wyspy, przez którą przebiega Podwale Przedmiejskie wraz z
linią tramwajową, trwa i jest zaplanowana realizacja kilku inwestycji (m.in.
Aura Gdańsk i Chmielna Park). Ta część wyspy rozwija się, ponieważ jest
zabudowywana jako prywatne przedsięwzięcia.
19 marca 2015 rozstrzygnięto konkurs na zagospodarowanie północnego cypla Wyspy
Spichrzów. Partnerem miasta w realizacji inwestycji szacowanej na blisko 400 mln
zł ma zostać konsorcjum firm Multibud W. Ciurzyński S.A oraz Immobel Poland.
pl.wikipedia.org/wiki/Wyspa_Spichrz%C3%B3w
--
Sen oWarszawie
Być może... piosenka o Mazowszu
